Komunikacja
Specyfika komunikacyjna uczniów
Intencja komunikacyjna
potrzeba zakomunikowania czegoś, zachodząca w osobie, nie pochodząca z zewnątrz. Intencja jest niezbędna do komunikowania się. Można się jej nauczyć, dzięki metodzie PECS (Picture Exchange Communication System).
AAC (ang. augmentative and alternative communication)
czyli wspomagająca i alternatywna komunikacja. Jest to taki sposób komunikowania, który kompensuje ograniczoną lub nieobecną mowę werbalną. Wspomagająca – gdy mowa jest obecna w ograniczonym stopniu i jednocześnie wspierana urządzeniami, innymi znakami, natomiast alternatywna – gdy komunikowanie się występuje w zupełności za pomocą znaków innych niż werbalne (manualne, graficzne, kod Morse’a, pismo), kiedy mowa nie została rozwinięta lub została utracona.
Charakterystyka uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w poszczególnych stopniach:
Lekki:
- upośledzenie zdolności myślenia abstrakcyjnego
- trudność w budowaniu dłuższych wypowiedzi
- uboższy zasób słownictwa
- opóźniony rozwój mowy
- występowanie wielu wad artykulacyjnych
- trudności z wypowiadaniem myśli, formułowaniem wypowiedzi
- trudności w sądowaniu i wnioskowaniu
- agramatyzmy
- ubogi zasób słownictwa biernego i czynnego
- pamięć mniej pojemna
- uwaga mało podzielna
Umiarkowany:
- znacznie opóźniony rozwój mowy
- proste zdania z licznymi agramatyzmami
- brak pojęć abstrakcyjnych
- znaczne zaburzenia spostrzegania
- opóźniony rozwój mowy
- mowa wadliwa, niewyraźna
- ograniczony zasób słownictwa
- uciekanie do gestów, komunikacja alternatywna lub wspomagająca
Znaczny:
- głębokie deficyty w rozwoju mowy
- często brak budowania zdań, wypowiedzi monosylabiczne lub jednowyrazowe
- bardzo zaburzone spostrzeganie
- praca na konkretach
- poznawanie wielozmysłowe
- mowa bełkotliwa
- zasób słownictwa minimalny
- komunikacja alternatywna
Głęboki:
- mowa niewykształcona w większości przypadków
- odruchy bezwarunkowe
- całkowite wsparcie otoczenia
- rozumienie kilku prostych poleceń
- sygnalizowanie potrzeb za pomocą komunikacji alternatywnej
J.J.Błeszyński, „Autyzm a niepełnosprawność intelektualna i opóźnienie w rozwoju”